Hirami Ahmet Paşa Camii, Eyüp, İstanbul
Hirami Ahmet Paşa Camii, İstanbul'un Merkez Eyüp İlçesinde Edirnekapı surlarının kapılarından Eğrikapı dışında, Savaklar Caddesi ile Cebecibaşı Caddesinin birleştiği noktada inşa edilmiştir.
Cami, ayrıca Savaklar Mescidi veya Şeyh Cemalettin Uşşâki Tekkesi diye de bilinmektedir.Bugün, Fatih Çelebi Mahallesi adıyla anılan bu semtin, Hadika Yazarı'nın belirttiğine göre, Kırkçeşme Suları'nın taksim yeri olan Savak'tan dolayı Savak Mahallesi ve Cebecibaşı Ağaları'ndan birinin burada ilk defa olarak bir ev yaptırmış olmasından dolayı da Cebeci Mahallesi adıyla anıldığını öğrenmekteyiz.
Savaklar Cami'inin yan yolu, Cebecibaşı Caddesi adını taşımaktadır.
Bu Cadde ile Savaklar Caddesi arasında büyük Karay Yahudi maşatlığı bulunuyordu.
Bir terkos çeşmesinin yanında meşatlık taşlarından bir kaçını görmek mümkündür.
Savaklar Mescidi'nin banisi Hirami Ahmet Paşa'dır.
Kendisi Yeniçeri Ağası iken Sadrazam Siyavuş Paşa’nın damadı olmuştur.
1595 tarihlerinde Yeniçeri Ağası olmuştur.
1596 yılında azil edilip sonra Bosna Beylerbeyi olmuştur.
Daha sonra 1600 yılında Tebriz Beylerbeyisi olup 1601 tarihinde ise tekrar azil olunup 1602'de İstanbul'da vefat etmiştir.
Kabri, Savaklar Mescidi Türbesi kapısının önündedir.
Savaklar Mescidi'ne minber koyarak cami haline getiren Tahvil Kisedan Sabih Ali Efendi, Orduyu Hümayun ile seferde, İshakçı'da bulunduğu esnada,1769 tarihinde vefat etmiştir.
Kendisinin bu mescid civarında bir de mektebi vardı.
Bugün mevcut değildir.
Bağdatlı lakabıyla ünlü olan Mehmet Hamdi Efendi Edirneli olup Cemalettin Efendinin şeyhi idi.
Sonra, Sezaiyei Gülşeniyye Şubesi'nin kurucusu Edirneli Şeyh Hasan Sezai Efendiden ahzı tarik ve tekmil-i sülük eylemiştir.
Cemal Efendi çok ibadet eden iyi ahlaklı ve huylu bir kimse idi.
Kendine mensup Cemaliye şubesini kurmuş ve bundan da Salahiye ve Cahidiye namıyla iki şube ortaya çıkmıştır.
Cemalettin Efendi'nin "Uşşakiye, Gülşeniyye, Sünbüliyye, Şabaniye ve Nakşibendiye nispetlerini de haiz olduğu" söylenir.
"Arifane bir lisanla yazılmış manzumeleri bir divan teşkil edecek kadar büyüktür."
Savaklar Mescidi, takriben 1688 tarihlerinde Şeyh Mehmet Nazmi Efendinin halifesi Şeyh Mehmet el-Halveti tarafından tekke haline getirilmiştir.
Vefatı 1702 tarihindedir.
Bundan sonra şeyh olanlar şunlardır:
Şeyh Mehmet Efendinin halifesi Şeyh Mehmet Efendi 1742 tarihinde vefat etmiştir.
Bunun yerine oğlu Mehmet Nizamettin Efendi şeyh olmuştur.
Kendisi aynı zamanda Kasımpaşa Hüsamettin Uşşaki Tekkesi'nin de şeyhi idi.
Vefatı 1784 tarihindedir.
Kabri babasının yanındadır.
Yerine, oğlu Mehmet Cemali Efendi şeyh olmuştur.
Bir rivayete göre 1817, diğer rivayete göre ise 1830 tarihinde vefat etmiştir.
Kabri dedesinin türbesindedir.
Kasımpaşa Uşşaki Tekkesi'nin de şeyhi idi.
Kardeşi, Mehmet Nuri Efendi, devrinin tanınmış bir neyzeni idi.
1822 de vefat etti.
Bunun yerine oğlu Alaattin Efendi şeyh olmuştur.
Eylül 1835 de vefat etmiştir.
Kabri türbede olup Kasımpaşa Uşşaki Tekkesi'nin de şeyhi idi.
Yerine Ubeyd Dede Efendi şeyh olmuştur. Vefatı 1837 tarihindedir.
Evvelce Eyüp Bahariye, Şah Sultan Tekkesi şeyhi iken 1251 tarihinde bu tekke şeyhliği üzerinden kaldırılarak meşihat İbrahim Necati Efendiye verilmiştir.
Yerine, Geredeli Şeyh Halil Efendinin halifesi, Süleymaniye vaizi ve aynı zamanda hem halveti Şeyhi olan el-Hac Şakı Ali Efendi şeyh olmuştur.
Vefatı, 21 Ocak 1843 tarihindedir.
Kabri, Eyüp'te Kaşgari Tekkesi avlu kapısının sol tarafındaki set üstünde ve Kaşgari İsa Efendi Türbesi'nin hemen arkasındadır.
Şeyh Ali Efendi, evvela Cerrahiye'den Sertarik-Zade Tekkesi şeyhinden sonra, Şabani meşayihi olan bir zattan arakiye giymiş ve Uşşaki Tekkesi şeyhi Mehmet Cemalettin Efendi'den de müstahlef olmuştur.
Bu zattan sonra Savaklar Tekkesi, Şakı Tekkesi adı ile de anılır olmuştur.
Bunun yerine, Şakı Ali Efendinin oğlu ve Sultan Ahmet Cami'i vaizi Şeyh Mehmet Emin Efendi geçmiştir. Vefatı 25 Eylül 1874 tarihindedir.
Kabrinin babasının yanında olduğu bilinmektedir.
Fakat yaptığım aramada şahidesini bulamadım.
Kendisi, 1810 doğumlu olup devrinde tekkede ayrıca iki derviş bulunuyordu.
Kardeşi, 1838 doğumlu Mehmet Halit Efendi idi. Sefine Yazarı Hüseyin Vassaf Bey'e göre, Şakı Ali Efendi'nin vefatı üzerine Mehmet Efendi Zade Şeyh Mehmet Nuri Efendi şeyh olmuştur.
Bu Nuri Efendi, Mevleviyye'den musikişinas, hattat ve ressam olup zevk ehli bir zat idi.
Vefat tarihi belli değildir.
Mevlevi sikkeli sandukası Şeyh Cemaleddin Uşşaki türbesindedir.
Tekkenin son şeyhi ise Emin Efendinin oğlu Ali Efendi idi.
Savaklar Tekkesi, ayin günü pazar olan bir Uşşaki tekkesi idi.
Mabet kare planlı olup duvarları taş, çatışı ahşaptır.
Sağ tarafındaki ahşap minaresi, Sadrazam Silahtar Derviş Mehmet Paşa tarafından tuğladan yaptırılmış ve bu sırada da mescit esaslı bir surette tamir edilmiştir.
Mehmet Paşa, 1781 vefat etti.
Kabri, İstanbul'da 4. Vakıf Han karşısındaki Sultan I. Abdülhamit Han Türbesinin sağ tarafındadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder